Hồ Chí Minh và ngày 23/8 được chở phi cơ ra Hà Nội
Là ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa báo, ông có th ể cho bi ết Báo LĐ&XH đã ra đ ời trong b ối c ảnh nh ư th ế nào? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Trước hết có thể nói, Bộ LĐ-TB&XH là một Bộ lớn của Chính phủ, có trọng trách rất nặng nề, đặc biệt là trong tình cảnh của một sơn hà vừa trải qua những năm tháng liên miên của chiến tranh.
Hiểu rõ khả năng và nhiệt huyết của tôi, chính anh Lê Văn Minh đã động viên, động viên tôi xây dựng “Đ ề án thành l ập t ờ Tu ần báo” của ngành LĐ-TB&XH. Về việc này, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã phải trực tiếp “giải mã” với đồng Trưởng ban Tư tưởng – văn hóa Trung ương là Hà Đăng và Thái Ninh, Bộ trưởng Bộ VH – TT Trần Hoàn và Bộ trưởng – Trưởng Ban Tổ chức cán bộ Chính phủ Phan Ngọc Tường.
Sau khi chú tâm lắng nghe và chất vấn tôi từng điểm, cuối buổi làm việc Bộ trưởng kết luận ngay: Cậu hãy cùng với anh em Vụ Tổ chức cán bộ vô cùng khẩn trương hoàn thiện Đề án để quyết tâm trong năm 1993 phải xuất bản được tờ Tuần báo của ngành! Ngay sau đó tôi đã gửi Đề án và thông báo kết luận của Bộ trưởng Trần Đình Hoan tới thầy Hà Minh Đức (Chủ nhiệm Khoa Báo chí của Trường Đại học Tổng hợp Hà Nội) và được thầy Hà Minh Đức hết sức cổ vũ, khen.
Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên – nguyên T ổng biên t ập Báo Lao đ ộng & Xã h ội (hi ện là T ổng biên t ập báo Nhà báo & Công lu ận) T Ừ M ỘT S Ứ M ỆNH L ỊCH S Ử + P.
Đã có nhiều phương án được đệ. Tờ Lao động & từng lớp ra đời là sự kiện rất có ý nghĩa, đánh dấu sự hiện diện của một gương mặt mới trong đội hình báo chí nước nhà, đồng thời là Cơ quan ngôn luận hữu hiệu của Bộ, Ngành cần lao – Thương binh và Xã hội… + PV: Có m ột chi ti ết mà các “công dân” c ủa Báo Lao đ ộng & Xã h ội và không ít ng ười th ực s ự quan hoài đã băn khoăn nh ư ng không ph ải ai cũng tìm ra câu tr ả l ời xác đáng.
Với trọng trách này, vị Bộ trưởng đầy nhiệt huyết phải đối đầu với hàng loạt thách thức của buổi giao thời: Sự chuyển đổi chính sách từ cơ chế cũ sang cơ chế mới. Sự hợp tác của tôi với tùng san LĐ&XH càng ngày càng gắn bó hơn.
Nhận được lịch báo của anh Lê Văn Minh, tôi ngay thức thì bay ra Hà Nội.
Sau khi nước nhà thống nhất, Bộ Thương binh – từng lớp đã ra đời do Thượng tướng Song Hào – Bí thư Trung ương Đảng làm Bộ trưởng. # Hết được niềm hạnh phúc của chúng tôi, những người trực tiếp thực hiện Đề án và cả những người đã hết sức máu nóng vun đắp cho sự ra đời của tờ báo.
Nhưng rất may – có thể nói là rất may mắn – đúng ngày 1/1/1993, Anh hùng Trịnh Tố Tâm (bí thơ Trung ương Đoàn) được Chính phủ điều động về làm Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH. Thời kỳ này tôi đang là Phóng viên Báo Quân đội dân chúng. Lần đầu tiên được tiếp, ông đã gieo ngay vào lòng tôi một niềm tin vững chãi. Còn Nguyễn Ngọc Hiếu vốn là giảng sư dạy văn của Trường Đại học Cần Thơ nhưng có năng lực về kinh doanh báo chí, người lâu nay đã thẳng tính hợp tác chặt chịa với tôi (khi thành lập tờ báo đã được bổ nhiệm làm Phó Trưởng Cơ quan đại diện miền Nam).
V: 20 năm trôi qua, nhi ều th ế h ệ làm báo đã tr ưởng thành t ừ báo LĐ&XH, đã v ề h ư u ho ặc chuy ển công tác.
Và ông đã tuyên bố rộng rãi với anh em làm thuê tác báo chí trong ngành với tinh thần: Nếu ai trình Đề án thành lập tờ Tuần báo của ngành LĐ-TB&XH được Bộ phê chuẩn thì sẽ giao làm Tổng biên tập.
Năm 1992 tôi từ TP. Nói về sự ra đời của Báo LĐ&XH, điều trước nhất phải nhắc tới đó là Bộ Trưởng Trần Đình Hoan – người đã có ý tưởng và là linh hồn dẫn dắt sự ra đời của một tờ báo ngành trong thời kỳ đổi mới.
Đề án tôi trình lên Bộ trưởng đã được ông chỉ đạo vụ Tổ chức – cán bộ khai triển lấy quan điểm và tiến hành các phương án chuẩn bị cho sự ra đời của tờ Tuần báo.
Khó có thể trình diễn. Đó là vì sao nh ững ng ười đ ặt n ền móng cho s ự ra đ ời c ủa t ờ báo l ại ch ọn ngày 25/8 là ngày khai sinh? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Sau đúng 20 năm, đây là lần trước tiên tôi chính thức hé lộ và công bố câu chuyện hậu đài của cái ngày ý nghĩa này.
Ban biên tập đầu tiên của Báo có Anh hùng Trịnh Tố Tâm, anh Kim Quốc Hoa và tôi đều xuất thân từ quân ngũ. Ngày 24/8, Báo chính thức làm Lễ ra mắt tại Thủ đô Hà Nội và đúng ngày khai sinh 25/8, Báo làm Lễ ra mắt rất trọng thị tại Dinh thống nhất, TP.
Cũng khoảng thời kì từ tháng 2 – 5/1993 là khoảng thời kì tôi – dưới danh nghĩa là Thư ký riêng của đồng chí Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm – đi lại như con thoi giữa HN và TP.
Đúng ngày 21/6/1993, B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan chính th ức giao nhi ệm v ụ cho Ban Biên t ập Báo Lđ&XH chu ẩn b ị xu ất b ản S ố đ ầu tiên Trở lại việc nguồn cội ra đời tờ báo của ngành LĐ-TB&XH.
Việc Tổng biên tập Báo QĐND không thể “vui vẻ” cho tôi chuyển ngành hoàn toàn có lý. Chúng ta ph ải coi chính sách đ ối v ới ng ười có công nh ư m ột món n ợ, mà n ợ thì ph ải tr ả, l ờ đi thì l ịch s ử không bao gi ờ cho phép”… Với những trăn trở như thế, từ việc nghiên cứu lý luận đến đúc kết thực tiễn – trong những năm đầu của thời kỳ đổi mới –với trọng trách là Tư lệnh của ngành, hàng loạt chính sách mới đã ra đời và nhanh chóng đi vào cuộc sống.
Như chúng ta đã biết, Đại hội VI của Đảng Cộng sản Việt Nam là Đại hội đánh dấu bước ngoặt lịch sử - Đại hội khởi đầu của sự nghiệp đổi mới tổ quốc.
Xin ông vui lòng cho bi ết c ụ th ể h ơ n v ề quá trình bi ến Đ ề án thành hi ện th ực? - Nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên: Để ra đời được một tờ báo mới, quả thật phải giải quyết cả một “núi công việc” không hề đơn giản.
Thời kỳ ấy, giang sơn cực kỳ khó khăn, có nhiều vấn đề hết sức cần kíp, đơn cử như sự đòi hỏi phải cách tân chế độ tiền lương sau thất bại của cuộc cách tân Giá – Lương – Tiền năm 1985; Hay những vấn đề rất can dự của quốc gia như chính sách đối với thương binh – liệt sĩ, người có công với cách mạng… trong thời hậu chiến.
Cũng cần phải nói rõ thêm, trong quá trình hoàn thiện Đề án và chuẩn bị ra đời tờ báo, có 2 người tôi không thể không nhắc đến đó là anh Kim Quốc Hoa và Nguyễn Ngọc Hiếu đã luôn kề vai sát cánh cùng tôi.
Thí dụ như Chương trình cách tân lương – tiền công; quyết nghị 120 về giải quyết việc làm khi chuyển đổi từ cơ chế bao cấp sang cơ chế thị trường; Nghị định 176 về giải quyết Lao động trong doanh nghiệp quốc doanh; Bộ Luật cần lao trước hết của nước CHXHCN Việt Nam; Pháp lệnh Người có công; Pháp lệnh hủi danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; chính sách coi ngó thương binh và gia đình liệt sĩ… Đó là những dấu ấn quan yếu trong công tác quản lý Nhà nước của ngành LĐ-TB&XH ở thời kỳ đổi mới
Hai là: Phải được cơ quan có thẩm quyền cho phép xuất bản một tờ báo mới. Hồ Chí Minh. Với ý chí kiên tâm, sự mê say và thèm khát chinh phục lĩnh vực mới, trong tôi lúc đó chan chứa niềm tin. Và rút cuộc, đích thân Bộ trưởng Trần Đình Hoan lại phải thân hành đến gặp lãnh đạo Tổng cục Chính trị - Thủ trưởng Tổng cục lúc đó là Thượng tướng Lê Khả Phiêu – để xin cho tôi được chuyển ngành về Bộ LĐ-TB&XH… không thể nói hết một khối lượng công việc chồng chất và gay cấn trong cái khoảng thời gian ngắn ngủi mấy tháng trời của thời kỳ ấy.
Sáng kiến này tức thời nhận được sự ủng hộ của Lãnh đạo Bộ. M ột là: Phải trình được phương án nhân sự được Bộ ưng chuẩn. Lúc đó Bộ mới chỉ có một tờ tập san chuyên sâu về công tác nghiên cứu nên không thể phổ thông được sâu rộng các mặt công tác của ngành. (Khi thành lập tờ báo anh Kim Quốc Hoa được bổ nhiệm làm Phó TBT cáng đáng Tòa soạn tại Hà Nội).
Nhưng sờ soạng những gian nan, khó nhọc ấy đã tan biến hết chỉ sau 2 tháng được lãnh đạo Bộ chính thức giao nhiệm vụ. Hồ Chí Minh về Hà Nội ăn Tết. Sau này ông chuyển ngành và làm trợ lý cho Bộ trưởng thông báo Trần Hoàn. Hồ Chí Minh chuyển về Hà Nội để bổ nhiệm chức danh Tổng biên tập thay Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm. TBT báo tuổi xanh Thủ Đô. Khi Bộ Văn hóa và Thông tin sáp nhập ông làm Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ VH-TT.
BBT gồm 4 người: TBT Trịnh Tố Tâm; Phó TBT gánh vác Cơ quan đại diện phía Nam Nguyễn Ngọc Niên; Phó TBT đảm đương tài chính Lê Văn Minh; Phó TBT đảm nhận tòa soạn Hà Nội Kim Quốc Hoa… Trong quá trình chuẩn bị cho sự ra đời của tờ báo, lại một tình huống mới xuất hiện, đó là việc Đơn xin chuyển ngành của tôi đã không được Tổng biên tập Báo QĐND ưng. Anh Lê Văn Minh ngay tức khắc trình Đề án của tôi lên Bộ Trưởng Trần Đình Hoan.
Chỉ nội việc chăm lo chính sách thời hậu chiến, tôi vẫn còn nhớ như in có lần ông đã dốc bầu tâm huyết với chúng tôi rằng: “Trong l ịch s ử c ủa đ ất n ước, sau m ỗi cu ộc chi ến tranh, tiên tổ ta không bao gi ờ làm ch ậm nh ư th ế này. Lãnh đạo Bộ đề nghị phải chọn được một người có đủ uy tín để phụ trách vai trò là Tổng biên tập – Thời ấy, để cáng đáng vai trò Tổng biên tập thì tôi lúc đó còn quá trẻ (35 tuổi), lại chưa có đầy đủ tri thức chuyên ngành nên được chỉ định làm Phó TBT, có nhiệm vụ thực thi Đề án.
Trong thời kỳ thiết kế Đề án và chuẩn bị xuất bản tờ báo, từ Sài Gòn ra Hà Nội, tôi đã ăn ngủ và làm việc suốt nhiều ngày đêm tại nhà riêng của anh Kim Quốc Hoa.
# Việt Nam, làm ngày thành l ập. Hai đồng chí cán bộ của Vụ Tổ chức – cán bộ là anh Nguyễn Hữu Đường và anh Nguyễn Văn Được được Bộ trưởng cắt cử chuyên trách thúc đẩy công việc này… Sau buổi làm việc ấy, vào một ngày đầu tháng 11 năm 1992, trong một chuyến công tác ở phía Nam, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã cho Thư ký là anh Bình mời tôi đến Văn phòng 2 của Bộ tại TP.
Vốn là phóng viên quân sự, tôi được phân công chuyên trách lĩnh vực chính sách hậu phương quân đội – tức là mảng chính sách thời hậu chiến.
Ông yêu cầu tôi diễn đạt thật chi tiết, kĩ càng về tính khả thi của Đề án.
Trước đó, đêm 21/8/1993, số báo đầu tiên đã được in ấn khúc tại TP. Đó là 2 người đã góp nhiều công sức cùng tôi trong buổi sơ khai… Đặc biệt, người có công lao nhiều nhất- với vai trò là cố vấn- đã tương trợ đắc lực cho tôi từ việc soạn thảo Đề án cho tới việc tiến hành các thủ tục pháp lý để chóng vánh có được giấy phép xuất bản tờ báo, đó là ông Nguyễn Thắng – Phó Vụ trưởng Vụ Báo chí, Bộ Văn hóa - thông báo.
Sau cái Tết năm 1992, từ Hà Nội trở lại Sài Gòn, tôi đã dành quờ quạng tâm lực cho việc nghiên cứu, thực hiện và soạn thảo Đề án xuất bản tờ Tuần báo này.
Ông là một vị lãnh đạo trưởng thành từ rất trẻ nên có một tầm nhìn hết sức hào phóng và đặc biệt có niềm tin vào lớp cán bộ trẻ. Năm 1989 – sau Đại hội VI – Thứ trưởng Trần Đình Hoan được trao trọng trách giả bộ trưởng Bộ LĐ-TB&XH – khi ấy ông vừa tròn 50 tuổi – tuy chưa phải là Ủy viên Trung ương (Tại Đại hội VII năm 1991 ông mới được bầu vào BCH Trung ương Đảng).
Thu Hằng (thực hành). Đầu năm 1990, tôi chính thức được Tổng Biên tập Báo QĐND điều động vào thường trú tại Cơ quan đại diện phía Nam của Báo Quân đội tại TP.
Để lưu giữ một kỷ niệm đẹp đẽ và hào hùng, tôi đã trình phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan và Thứ trưởng Trịnh Tố Tâm cho phép ch ọn ngày 25/8 – ngày sinh c ủa Đ ại t ướng Võ Nguyên Giáp – Người anh cả của Quân đội quần chúng.
Lãnh đạo Bộ đã quyết định điều động tôi, Phó Tổng biên tập gánh vác Cơ quan đại diện Miền Nam tại TP. Hồ Chí Minh đợi.
V: S ự kh ởi đ ầu cũng th ật kỳ công và đ ầy tâm huy ết. Thời kỳ này, sau sự kiện Đông Âu sụp đổ, Ban bí thơ đã ban hành một chỉ thị mới “V ề tăng c ường công tác lãnh đ ạo, qu ản lý báo chí” nên việc xin phép xuất bản một tờ báo mới đòi hỏi vô cùng phải dày công.
Với lĩnh vực được phân công tôi đã hợp tác chém với tờ tùng san Lao động & từng lớp (Tờ tập san lý luận của Bộ)
Tôi thấp thỏm trở về TP. Đến ngày 21/6/1993 – đúng ngày Báo chí cách mạng Việt Nam – Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã triệu tập họp với BBT và một số cán bộ cốt lõi, chính thức giao nhiệm vụ xuất bản tờ Tuần báo của Bộ cần lao – Thương binh & Xã hội. Giờ là lúc phải chọn cho Báo một thời khắc đẹp để làm ngày chào đời. Bởi khi đó tôi mới được tăng cường cho Miền Nam, lại đã được cấp đất và nhập hộ khẩu vào TP.
Vào thời kỳ chuyển đổi cơ chế, Bộ cần lao đã được thống nhất với Bộ Thương binh và tầng lớp thành Bộ LĐ-TB&XH. Sau khi thuyết phục được anh Tâm, chúng tôi ngay thức thì trình Phương án lên Bộ trưởng Trần Đình Hoan.
Vào một ngày trung tuần tháng 10 năm 1992, sau những ngày hồi hộp đợi chờ sự phản hồi, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức xếp lịch để nghe tôi thuyết trình về Đề án.
Đó là vào cuối tháng 7, đầu tháng 8 năm 1993, mọi tiến trình chuẩn bị cho sự ra đời của Báo đã hoàn tất. Ý tưởng xuất bản 1 tờ Tuần báo của ông đã được phổ biến, truyền đạt trong lãnh đạo và toàn cơ quan Bộ. Ở Trung ương Đoàn anh Trịnh Tố Tâm vốn gánh vác khối Tư tưởng – Báo chí và là một người lẫy lừng tăm tiếng.
L ớp cán b ộ phóng viên hi ện nay c ủa báo đa ph ần r ất tr ẻ và ch ư a bi ết nhi ều v ề l ịch s ử ra đ ời c ủa t ờ báo. HCM để giải quyết mọi thủ tục như xin cấp giấy phép, thành lập BBT tạm, phương án tài chính, hội sở, rồi thành lập các cơ quan đại diện… Ngày 7/6/1993, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã chính thức ký Quyết định thành lập Báo cần lao & tầng lớp.
+ Xin c ảm ơ n nhà báo Nguy ễn Ng ọc Niên đã dành cho chúng tôi cu ộc trò chuy ện thú v ị này.
HCM. Về quá trình này, tôi chỉ xin đề cập đến 2 vấn đề “cốt tử” ban sơ. Ông Nguyễn Thắng vốn là người thầy dìu dắt tôi ở báo Quân đội dân chúng. B ộ tr ưởng Tr ần Đình Hoan ký Quy ết đ ịnh Thành l ập "Qu ỹ Đ ền ơ n đáp nghĩa" ngày 31/8/1993.
Ngày 1/10/1992, Đề án “Thành l ập t ờ Tu ần báo c ủa ngành LĐ-TB&XH” đã chính thức được hoàn thiện. Vấn đề thứ 2 là xin cấp Giấy phép hoạt động. Hồ Chí Minh để ông nghe tôi miêu tả kỹ thêm về Đề án. Trong bối cảnh như nêu trên, Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã đau đáu ấp ôm sự cần thiết phải ra đời một tờ báo của ngành để làm thuê cụ tuyên truyền đường lối, chủ trương, hoạch định chính sách và thu nhận phản hồi từ thực tiễn cuộc sống để chính sách được hoạch định ngày càng thêm hoàn thiện.
Anh Kim Quốc Hoa lúc đó là Q. Với chức năng quản lý Nhà nước về các lĩnh vực: cần lao – việc làm, tiền công – lương lậu, chính sách tầng lớp thời hậu chiến… nên cần lao và Xã hội đã đích thực trở nên “hai đ ại v ấn đ ề” hiểm yếu của quốc gia ngày nay cũng như lâu dài.
Vi ệc ta làm chính sách ch ậm không ph ải vì quá nghèo. Anh Kim Quốc Hoa và tôi tức tốc tới gặp anh Trịnh Tố Tâm trước ngày anh nhận quyết định để thuyết phục anh Tâm gánh vác kiêm nhiệm trọng trách này. Bộ trưởng Trần Đình Hoan đã bằng lòng một cách đầy thuyết phục.
Do đã nghiên cứu rất kỹ về chức năng, nhiệm vụ của Bộ LĐ-TB&XH cũng như đời sống báo chí thời kỳ đó nên vơ những câu hỏi đặt ra hầu như tôi đều “ghi được điểm” trước Bộ trưởng. Và rốt cuộc mọi việc đã được khai thông. Đầu tiên về nhân sự. Đích thân ông đã khuyến khích, khích lệ một số cán bộ trong cơ quan xây dựng Đề án thành lập tờ báo của ngành.
Vì lẽ đó, Báo cần lao & tầng lớp đã có một ngày sinh vô cùng có ý nghĩa. Và cuối năm 1992, tại Hội nghị triển khai nhiệm vụ năm 1993 của ngành LĐ-TB&XH, một nội dung mới được chính thức đưa vào quyết nghị: Năm 1993 xuất bản tờ Tuần báo của ngành! Đ ẾN VI ỆC CH ỌN NGÀY KHAI SINH C ỦA T Ờ BÁO + P.
Đúng ngày 25/8/1993, chỉ sau một thời gian ngắn khẩn trương tổ chức vận hành, số báo trước hết chính thức đã ra đời và được phát hành rộng rãi trên toàn quốc.
Trong cuộc chuyện trò tại nhà riêng của anh Lê Văn Minh – Tổng biên tập tập san LĐ&XH (sau này cũng có thời kì 5 năm làm Tổng Biên tập Báo cần lao & tầng lớp) – anh Minh đã truyền đạt với tôi vớ ý thức, ý tưởng, mong muốn của Bộ trưởng Trần Đình Hoan về việc ấp ủ ra đời tờ Tuần báo.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét