Putin đang tìm cách hướng về châu Á – yên bình Dương nhiều hơn nữa, còn ông Abe đang phải day trở về mặt ngoại giao khi gặp phải thách thức quá lớn với Bắc Kinh ở biển Hoa Đông
Mới đây, Nhật thậm chí còn bác bỏ các đề xuất của Nga về các dự án chung tại quần đảo Kuril vì điều này cũng đồng nghĩa với việc công nhận chủ quyền của Nga đối với quần đảo và làm suy yếu tuyên bố chủ quyền của Nhật.
Chánh văn phòng Nội các Nhật Yoshihide Suga gợi ý hồi đầu tháng này rằng các thảo luận trước đó về hiệp ước hòa bình rất ‘khả quan’.
Điều quan yếu và khác biệt lần này là Tokyo quyết tâm đạt được một thỏa thuận và thường ngày hóa quan hệ với Nga. Đây là một sự thay đổi đáng kể trong tư duy của Nhật Bản và ông Yachi cũng lưu ý rằng: “chẳng có giải pháp nào sẽ giành được sự ủng hộ nhiệt tình và đồng lòng ở Nhật lẫn ở Nga.
Lê Thu (tổng hợp). Giới phê bình chỉ ra rằng quan hệ Nhật – Nga có lúc thoái lui, có lúc tiến tới kể từ năm 1945 tới nay, và đây không phải lần đầu tiên hai bên tiến gần tới một giải pháp.
Một sự thỏa thiệp hài lòng được sẽ là điều mà số đông ở mỗi quốc gia có thể ủng hộ. Vì ắt các lý do trên, nên việc các bên tiếp cận các cuộc họp trong tuần này với ý thức khẩn trương cũng như ý chí chính trị cấp thiết để đạt được một ‘ hikiwake ’ trong tranh chấp cương vực Nga – Nhật là điều quan trọng hơn bao giờ hết.
Thành thử, Nga – Nhật không chỉ kết nối với nhau về vấn đề năng lượng, mà còn phải sóng bước với nhau trong một loạt lĩnh vực an ninh quốc tế khác, như ủng hộ của Tokyo đối với việc giải giáp các tàu lặn hạt nhân của Liên Xô cũ ở Viễn Đông, hiệp tác trong lĩnh vực Triều Tiên, và ngăn dòng trung chuyển ma túy ở Trung Á.
Về mặt chiến lược, bản thân việc Nhật Bản và Mỹ cộng tác và thí nghiệm thành công Hệ thống hoả tiễn đánh chặn Standard Missile-3 Block II/IIA và có khả năng bố trí tại vùng Viễn Đông đang là một mối đe dọa nghiêm trọng với Moscow, vì hệ thống này có thể chuyển thành lá chắn tên lửa đối với các lực lượng hạt nhân chiến lược của Nga bố trí tại đây và Camchatka. Quần đảo Nam Kuril Lúc này, Nhật đang sa vào tranh chấp bờ cõi khó chịu với Trung Quốc và Hàn Quốc tại quần đảo Senkaku/Điếu Ngư và quần đảo Dokdo/Takeshima, nên một lối thoát cho tranh chấp với Nga về các vùng lãnh thổ phía Bắc (quần đảo Nam Kuril) nhờ đó trở thành khả dĩ.
“Chúng tôi muốn hướng tới mục đích rút cục là giải quyết vấn đề với Nga về quần đảo tranh chấp, để cuối cùng xác định rõ quyền làm chủ quần đảo và hiện thực hóa việc ký kết một hiệp định hòa bình”. Điều cốt lõi là đưa ra một thỏa thuận mà bên này không thắng áp đảo bên kia”. Ảnh: RIA Nhật muốn đòi lại các đảo Habomai, Shikotan, Etorofu và Kunashir thuộc quần đảo nam Kuril nhưng Nga lại không có ý định tự vùng cương vực giàu tài nguyên và nguồn lực ở bắc yên bình Dương, vì đây không chỉ là vấn đề chính trị mà còn là kinh tế
Nhưng điều này đòi hỏi sự cộng tác chặt hơn trong các lĩnh vực như năng lượng và môi trường. Tuy thế, với các tham vấn cấp cao đang diễn ra tại Moscow, đây không phải lần trước nhất một giải pháp cho quần đảo này được đề cập, nhưng điều đặc biệt là lần này có những điều kiện thúc đẩy đôi bên cùng nhượng bộ.
Thủ tướng Abe có động cơ để hoàn tất thỏa thuận với Nga và chính phủ của ông đã cử đi các ‘sứ giả’ để dò xét thỏa hiệp. Suốt thập kỷ qua, quan hệ Nga – Nhật rơi vào tình trạng bế tắc và xói mòn vì các chính trị hai nước tìm cách duy trì tinh thần dân tộc và vận động chính trị trong nước. Cuộc họp vào cuối tháng này tại Moscow có sự dự của Thứ trưởng Ngoại giao Nhật Bản Shinsuke Sugiyama và người đồng nhiệm Nga Igor Morgulov.
Nhưng thời thế đổi thay mỗi lúc một nhanh, không chỉ riêng ở Tokyo hay Moscow, mà còn ở cả vùng Đông Bắc Á với các kiểu quan hệ song phương trên khắp khu vực. Nếu Putin khơi ra ý tưởng về ‘ hikiwake ’, chúng ta không nên thẳng tay bác ngay. Quần đảo nam Kuril trù phú. Mặc dù lối nói này rất nước đôi thì sự thay đổi về mặt chính sách của Tokyo trong vòng sáu tháng qua là rất quan trọng.
Ông Yachi lưu ý rằng: “Nhật Bản cần bước vào đàm phán với một quyết tâm mạnh mẽ để giải quyết vấn đề này một cách dứt điểm khi Putin vẫn còn là Tổng thống. Gần ba năm trước, Tổng thống Nga khi đó là Dmitri Medvedev là lãnh đạo đầu tiên của Nga kể từ thời Liên Xô đặt chân lên các đảo tranh chấp khiến Nhật phản ứng dữ dội.
Shotaro Yachi là một trong những người nhà tín của ông Abe và cũng là đặc phái viên của nội các gần đây đã nói về một ý tưởng mà Tổng thống Putin khơi mào vào năm ngoái, tiếng Nhật gọi là ‘ hikiwake ’ – hay còn gọi là một ‘thỏa hiệp’ trong vấn đề tranh cãi cương vực.
Quan hệ Nga – Nhật càng lạt hơn khi Moscow thân thiết với Bắc Kinh cho dù quan hệ này không mấy rõ ràng và nghe đâu chỉ trợ thì.
Hy vọng rằng người dân sẽ coi đây là một chiến thắng cho cả đôi bên khi mọi nguyên tố đó được tính đến. Nghị trình của các tham mưu lần này sẽ tập hợp vào các cam kết hăng hái, chả hạn như thúc đẩy hiệp tác năng lượng. Chúng ta nên khai thác các khả năng về một ‘ hikiwake ’ ở một dạng thức nào đó mà Nhật có thể bằng lòng được”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét