- Điện trưởng tàu V
Thỏ! K. Chưa bao giờ được đi tàu, trông biết là “rách”, vặc lại: “Thì lên bờ đi! Ai bắt ông khổ!”.
Còn mấy thằng “đi” bì thư, thì hết Nhật lại Hong Kong, chẳng thấy giáo huấn “Hoa thơm cho mỗi người hưởng một tí”! Hoa thơm? Thế nhưng đi biển là nghề hiểm nguy, vất vả, không đơn giản là một cuộc dạo chơi nhẹ nhõm, lại hái ra tiền, như các độc giả của những tiểu thuyết hình sự đăng nhiều kỳ trên báo thường bị ngộ nhận.
Anh N. Lại ngập mặt vào bán lấy tiền, mua “đỏ” (tiếng lóng chỉ vàng), mua “xanh” (đôla). Mặc dù, họ làm thuyền viên trên các đội tàu của ngành thủy sản, xăng dầu, lương thực, của các Cty vận chuyển biển như: Hải Phòng SHIP, VIETCO- SHIP. - Quản trị tàu - nói: “Khổ nhất là gặp một ông bếp tàu “4C” (con cháu các cụ) nghề ngỗng lùn tịt, lại mới thấy biển đã say, cho xơi toàn bánh mì khô.
Cái thời hoàng kim tha lôi ồ ạt hàng “second- hand” thượng vàng hạ cám từ nước ngoài về Việt Nam thu bộn tiền cũng chấm dứt, chẳng cần hoạt động ngăn chặn của công an và hải quan. Rất dễ nhận ra họ trên đường phố. Những cái tên như: Mũi Horn, Tam giác Quỷ, tha ma tàu thuyền. Người ta cồn cào khao khát đất liền: Thèm một mặt bằng kiên cố không nao núng dưới chân mình; thèm nghe cả tiếng hàng xóm cãi nhau; thèm nhìn thấy một “bóng hồng”, trong khi mùa xuân đã về, vẫn lang thang nơi góc bể chân trời.
Mỗi Cty tàu có cả đạo quân hàng chục, hàng trăm thuyền viên dự trữ trên bờ, nhiều người sẵn sàng thà hoãn ngày cưới hơn là hoãn chuyến đi Nhật. Là một cô giáo cấp II, con bà bán hàng tạp phẩm chợ Sắt. Đến giờ P.
K. Còn P. V. Giấc mơ thời bao cấp Hồi đầu những năm 80, đối với nhiều người dân phố Cầu Đất, tỉnh thành Hải Phòng, sự kiện mỗi ngày H - một cư dân của họ, dùng hết nửa bao thuốc lá “3 số” (vừa hút vừa làm “công tác đối ngoại”) bị xem là thói xa hoa kinh khủng.
A - cô gái Hải Phòng có học, trẻ đẹp, nghe tin tàu chồng về Cảng Sài Gòn, vội bỏ công việc bế con đáp máy bay vào gặp chồng. Buổi sáng, người ta xếp hàng ăn phở mậu dịch “không người lái”, H. 000 người như H. Cô bạn đã an ủi A bằng cách dẫn ra nhiều gương gia đình thuyền viên quan hệ vợ chồng, cha con, anh em bị đồng tiền chen xấn xổ vào giữa, dẫn đến vợ chồng ly thân, anh em tự, bố con bất hòa.
Trước và sau P. Được bà mẹ vợ mai sau quàng cả 2 tay cô con gái “rượu” lên cổ. Đại gia như Vinalines thì cũng nửa chìm nửa nổi. Không được thiên thời, đại lợi, nhân hòa, cả thảy các Cty tàu địa phương chết đuối.
“Ních” một bụng cơm, một bụng nước, lấy sức đi bộ lang thang cả chục cây số, có hôm trong tuyết lạnh âm 5 độ, để tha vác vài tấn hàng từ các bãi bán đồ cũ về tàu. Biết người ta ganh ghẻ. Thuyền viên bị ném lên bờ, bị bỏ đói ở cảng biển nước ngoài. Nhà người ta chẳng có gì.
Có số được thần tài ủng hộ, đúng hơn là có ông chú làm tổ chức bên ‘Thực phẩm”, chạy được một chân thủy thủ trên con tàu biển thẳng băng đi về Hải Phòng - Hong Kong - Nhật Bản. Chỉ cười nhạt. Đôi khi họ lại làm cả thị thành xôn xao bởi dám xây một cái nhà cao những 3 tầng. Thế là H. Thế mà T. Thủy thủ nhiều màu sắc hơn. “Đổ” xà phòng Camay, mì chính A-one và xích líp Nhật cho bà.
Do đó, đi ra nước ngoài, họ bóp miệng tới từng cent (xu Mỹ) để dành mua đồ. Kể trên. Là hàng chục thuyền viên khác phải hầu tòa vì tội danh tương tự. Các cô hầu bàn xinh xắn đang nhiệt liệt rót bia rượu, bưng bê đặc sản cho chàng thủy thủ đập phá ở các bến cảng Việt Nam làm sao ngờ rằng thượng đế của họ mới vài hôm trước đã phải chia nhau từng can nước ngọt sinh hoạt và khát khao khi vớ được một mớ rau xanh, một mình ngồi ăn ngon như.
Vòng quay khởi lại từ đầu. Một vị thuyền trưởng trải đời cảm thán giữa cuộc gặp mặt bạn bè: “Sướng gì cái đời chúng tao: tiền nong, tình bạc, sóng bạc!”. Bao giờ họ mới được hưởng đãi ngộ xứng đáng với những công sức của họ?.
Phương ngôn biển nói: “Biển không thích những con tàu không thể chìm”. Sĩ quan đội tàu xuất thân từ những thành phần căn bản, tốt nghiệp các trường đại học hàng hải trong và ngoài nước. V. Nhà H. Ngày nay, đời viễn dương không còn là đề tài bàn tán từ trong nhà ra ngoài phố, mà chỉ còn lại những kỷ niệm của một thời đã qua.
Quan niệm về một lối sống vật chất cực đoan của nhiều thuyền viên đã làm bùng nổ những tấn bi kịch gia đình. Trong các gia đình thường thường bậc trung thành phố, người ta dùng dàn âm thanh lập thể, chứ không xài máy quay đĩa “mét hai”.
Mỗi năm họ mang từ nước ngoài về hàng chục vạn tấn thuốc trừ sâu, phân hóa học, cho người nông dân trông nom mảnh ruộng của mình, hàng trăm vạn tấn sắt thép cho các công trình công nghiệp mọc lên trên khắp sơn hà và họ lại đưa hàng triệu tấn gạo, than, dầu, nông phẩm, hải sản.
Thời gian đã tẩy bỏ lớp vàng mạ (sản phẩm dị kì của một tuổi lịch sử) cuộc đời viễn dương, để nghề đi biển hiện ra đúng với bản chất của nó - một nghề hiểm khó nhọc. Đi tàu trở thành bổn phận. Thế hệ hiện tại không được chứng kiến cảnh trong quán ăn, một “Vosco” mặt nhạt phèo móc trong túi ra cái lọ peneciline, cẩn thận rắc những hạt mì chính xuống bát phở, nghe rõ cả tiếng thở dài của vị thực khách ngồi bên, nên không thể hiểu câu ví: “Quý như là mì chính cánh!”.
Thế nhưng, những người đi biển là một bộ phận chẳng thể thiếu được của nền kinh tế quốc dân. Lợi nhuận siêu cấp mạ vàng cuộc thế thủy thủ. Cái gì cũng có: Radio - quay đĩa National dài “mét hai” (1,2m), tivi Panasonic đen trắng, xe Honda đời 78 màu xanh ốc bươu, máy khâu “Con bướm” 5 ngăn và tủ lạnh Toshiba “Đầu gấu” 2 cửa.
Nhịn ăn cái bắp ngô Nhật, có thể mua thêm bộ quần áo cũ về nước cho thằng em mặc đi gặp ý trung nhân. Cho H. Trước hết là giấu tiền, vàng xuống tàu. Muốn xuống được tàu phải có sự đảm bảo bằng lý lịch, xác nhận bằng nhiều con dấu.
Họ không có đủ nhân kiệt, kiến thức để giữ vị trí ngày xưa của mình trong thang từng lớp ngày nay. Buổi chiều, H. , Họp thành từng lớp đặc biệt, tục gọi là những “VOSCO”. Đủ làm hết vía cả những “sói biển” thực thụ.
“Đổi đời”. Vợ H. P. “10 năm đi Nga không bằng 3 năm đi Đức. Còn là thợ may phố huyện nghèo kiết, H.
Khi các cửa hàng ở những cảng biển nước ngoài không còn ma lực mạnh mẽ như ngày xưa nữa, người ta bắt đầu cảm thấy khó chịu đựng được thêm nỗi nặng nhọc gian khổ của đời thủy thủ, đã thế lại còn nguy cơ gặp cướp biển Somali, hoặc những trận bão bẻ con tàu gãy làm đôi.
Đã cho “đô” vào bao cao su rồi nuốt! Khi tàu cập bến nước ngoài P. Chẳng còn ai trầm trồ nữa trước những ngôi nhà 3 tầng của “lính” viễn dương.
Suốt 3 năm học cấp I, thằng con của P. P - một thanh niên gốc nông thôn cởi mở, chân chất, chỉ sau chục chuyến đi tàu đã xây nhà cao cổng kín, rồi nhốt chặt luôn bác mẹ, vợ con, cả tâm hồn mình, cách ly với hàng xóm và bạn bè.
Xây nhà cao nhất thành thị bây giờ là người trên bờ. Đi đêm lắm cũng có ngày gặp ma. S. Huống hồ kẻ đi biển bất đắc dĩ. Họ là niềm hãnh diện của cả làng mỗi khi về quê, là giấc mơ thời bao cấp của những kẻ nghèo. Họ còn may đó! Có đến hàng chục thuyền viên muốn ném đi cả trăm, ngàn cục vàng cũng không được nữa.
Vợ H. Đi cầu thân bằng 2 chiếc xe Toyota mượn của các sếp làm náo động cả phố xá. Đến khi H. Đã bao nhiêu lần, H. Trở nên một “VOSCO” (VOSCO - Cty vận chuyển Biển Việt Nam - đã trở thành danh từ chung chỉ sự sung túc ở tỉnh thành này). Họ nguyên là những bộ đội phục viên, dân chài, học sinh các trường công nhân kỹ thuật đường biển và cả những người thiếu hẳn các điều kiện về thể chất, tinh thần, nhưng có “cây que”, nếu không thì phải có một ông chú bà bác thế lực nào đó để biến một anh thợ may trở thành thợ máy như H.
3 năm đi Đức không bằng một lúc đi tàu”. Khoe rằng: Đã từng “đánh quả” từ Nhật Bản về 800 gói bột ngọt hiệu VESU, thắng 10 cây vàng. Họ mặc quần bò, áo lông, chân đi giày Adidas, tay đeo đồng hồ Seiko, miệng nhai kẹo cao su và có lúc tiêu tiền Mỹ! Trong các quán ăn, ai nói to nhất, giọng khinh bạc nhất, kiểu cách quê kệch, có nhẽ là họ.
Nghe thấy giọng quát nạt khổ đau của ông láng giềng trước lời xin tiền thấm đẫm nước mắt của thằng con mua sách vở: “Nhà này không phải kho tiền! Mày cứ làm như bố mày ở VOSCO ấy!”. Khối kẻ đổi đời thành giàu, rồi lại về “mo”, kiếm cái xe ôm ra đứng đầu đường. “Đêm trước nhất trong khách sạn - A kể với bạn - Anh ấy không hỏi tao sống thế nào, chỉ thắc mắc mãi sao giá vàng lên nhanh thế.
H. Gọi cái đùi gà chặt cho cả nhà, khiến cô chủ quán luôn miệng dạ ran. Bị thương chính Hải Phòng khởi tố về tội buôn hàng lậu qua biên giới. Thế nhưng điều xấu số nhất của người đi biển: Không phải bao giờ hạnh phúc cũng đến với họ nhiều như tiền bạc. Có kẻ giấu kỹ đến mức quên giấu ở đâu! Tàu càng gần nhà, thần kinh càng căng: thương chính làm chặt hay lỏng? Bạn đã nhìn thấy đàn ông khóc bao giờ chưa? Tàu H.
Thế nhưng H. Bởi vì nó đập vào mắt. Họ là “kiều” Việt! Nhưng họ đặc biệt thích các cô giáo cấp II, các cô thợ may xinh xinh, nhàn nhã, không đề nghị làm ra tiền. Thành ra, biển chỉ chấp nhận những người can đảm, tâm thần của họ phải chắc và dai như sợi dây cáp thuyền buồm, để chống chọi với thử thách hà khắc chẳng kém sóng gió.
Các kiểu Cty thương nghiệp, nhập vào các kiểu ô tô đời mới, để mời mọc các kiểu người tiêu dùng. Người ta đổ xô ra cửa bàn tán, chỉ trỏ (không khen cô dâu, chú rể) khen chiếc xe đẹp! Hồi ấy, ở Hải Phòng có hơn 1.
Một số khôn ngoan, nhanh chân đầu tư tiền tài dành dụm kinh dinh nhà đất. Nhiều người tin rằng họ có khả năng biến cái chẳng thể trở nên có thể, như đưa cả đàn con cháu từ nông thôn ra đô thị. Uống bia Sapporo. H. H - cán bộ Đảng ủy Thủy sản Hạ Long được cơ quan cho xuống tàu đi Nhật “cải thiện”, hồi ức: “Say sóng ấy à! Giá có cục vàng to bằng hòn gạch ném đi để được lên bờ, cũng ném!”.
Mặc bộ đồ “suvectômăng” giá 1 chỉ vàng, dắt vợ dắt con cũng đi ăn phở, nhưng là phở “chui”, không phải xếp hàng.
Tam “bạc” Thế nhưng không dễ mà được đi tàu. K. H. Ai đã đi biển không sống sót qua cảm giác: Đêm đến, giữa trời và biển như hai tổng thể vĩ đại úp chụp lên nhau, con đứa ở giữa thật là nhỏ bé, cô đơn kinh khủng trong cái cabine chật chội của mình.
Nói với tôi: “Đôi lúc cũng giật thột sao lấy được vợ đẹp như thế!”. Thành thợ máy chấm dầu trên tàu, chủ nhân của một căn nhà 100m2 mặt phố, đầy ắp kẹo Tây, táo Tây, thì H.
Thủy thủ P. Giấc mơ làm giàu bằng đường buôn lậu của nhiều thuyền viên tự động vỡ. Chẳng dám mơ đến sờ vào ngón tay út của cô. Họ đã chết cùng với tàu Vàm Cỏ 12 trên biển Quy Nhơn, tàu GARNET trên kênh đào Suez.
Đấy chính là anh bạn thợ may H. Ngày ấy vàng hiếm đến nỗi kẻ viết bài này hưởng lương kỹ sư, 5 năm không dính rượu chè, bài bạc, nghiện hút, vẫn không mua nổi 1 chỉ vàng đeo ngón tay! Đấy là mới kể một mặt hàng rất nhân đức, mà “lính viễn dương” thì “đánh” từ xe máy đến cuộn chỉ.
Chuyến nào hàng thoát lên bờ, sau khi bị vặt từ trên tàu xuống cổng cảng, P.
Đến nhờ tôi nói hộ với sếp của H. Mỗi khi tàu từ Nhật về H. Đa số còn lại bỗng thấy mình thành gà công nghiệp trên đất liền. Nhặt cất vỏ lon, để cho láng giềng làm bơ đong gạo, hoặc bày tủ ly! H.
Thời mở cửa với kinh tế thị trường chóng vánh lật đổ ắt giá trị vật chất đã làm xênh xang cho người thủy thủ. Thằng bé chẳng thể hiểu rằng để có cái nhà 3 tầng tường phủ dây leo, bố nó đã qua bao nhiêu cửa ải.
Đánh phấn cả ngày không còn bị xem là thói xa xỉ đáng ghét và mặc áo “suvectômăng” đi chơi phố thì bị xem là nhà quê! Xe Cub mất địa vị là tài sản độc quyền của dân tàu biển. - Kỹ sư điện Hàng hải than vãn: “Tưởng nó (cán bộ tổ chức) là bạn học cũ, tàu về thì cũng chỉ “đi” “Ông già chống gậy” (Johnnie Walker) với thuốc 3 số, đúng nghĩa tặng quà! Thế là mới xuống tàu có hai chuyến, nó đã ném tao lên bờ.
Vợ H. H. Chả trách bọn trẻ nít vẫn cứ hát: “Đẹp giai đi bộ không bằng anh rỗ đi “doa” (xe đạp Peugeot), Anh rỗ đi “doa” không bằng anh già đi Cup, Anh già đi Cup không bằng anh cụt VOSCO”. Hồi H.
Tàu Sunrise của Công ty Cổ phần chuyên chở biển Việt Nam. M. T, một “Vosco” đi tàu S. Vẫn sửng sốt sao có thể cõng cái tủ lạnh như con kiến tha hạt gạo leo lên cái thang dây đung đưa trên tàu! Rồi thì đến lúc giấu hàng, xong rồi mà lòng chưa yên, nửa đêm lại lục tục dậy kiếm tìm chỗ khác. Còn táo Tây thì bán đầy ngoài chợ cạnh gánh hàng rau.
Cuộc chạy xuống tàu mới là phát động! Còn phải chạy được đi đâu? Đi “tam giác vàng” (Hong Kong- Nhật Bản - Singapore) một tháng một chuyến, hàng Second-hand vừa nhặt vừa mua, vừa nhiều vừa rẻ? Hay đi Châu Âu 6 tháng một chuyến, ngắm trăng suông Địa Trung Hải và nếm mùi vịnh Biscay gào thét? Hiển nhiên, những cửa hàng ở cảng biển nước ngoài quyến rũ thủy thủ Việt Nam hơn là vẻ lãng mạn của biển cả! Chưa hết, chạy đi đâu xong lại chạy đi lâu.
Có điều nghe tưởng nghịch lý: Cuộc sống vật chất mỗi lần xuất ngoại của những nhà đi biển triệu phú ấy đôi lúc không khác “cái bang” - từ của TH. Không phải đi tàu. Của Việt Nam ra nước ngoài, khẳng định chủ quyền quốc gia trên các lãnh hải Việt Nam. , Con trai của một quan chức, chỉ đòi tự sát(!) khiến cho cả tàu phải lấy thừng trói anh ta vào giường.
Ngày nay, ăn nhiều bột ngọt người ta khuyến cáo có thể gây bệnh ung thư. Chính họ là kẻ đầu têu cho cơn sốt đất một dạo của TPHCM. Xong rồi là lăn ra ngủ!”, không biết những giọt nước mắt tủi hờn lặng lẽ của vợ. Đi tàu trở thành bổn phận Một sáng mùa đông, nhà tôi có khách. Vất hết hàng hóa buôn lậu xuống biển! Hôm ấy có nhiều đàn ông đã khóc.
Không bao giờ dám dẫn bạn vào nhà, vì bố nó sợ mất của. Vào gần lãnh hải Việt Nam, nhận được điện nhà: “Bến động!”.
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét